تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
2. مقابله با فساد مالی و اقتصادی
امام خمینی رحمه الله یکی از دلایل مخالفت خود با رژیم پهلوی را حاکمیت سرمایه داری بر کشور و فساد اقتصادی این رژیم عنوان می کرد. ساختار حکومتی رژیم پهلوی به گونه ای بود که فقط متنفذان و سرمایه داران بزرگ می توانستند به پست های کلیدی کشور دست یابند و بر مردم حکومت کنند که نتیجه آن، گسترش فساد اقتصادی به دست کارگزاران نظام بود. ارتشبد سابق، حسین فردوست می گوید:
اصفیا، رئیس سازمان برنامه، تمام مقاطعه ها را به خانواده فرح اختصاص داده بود و پس از او که مجیدی، رئیس سازمان برنامه شد، همین رویه ادامه یافت. اطلاع دقیق دارم که فقط مهندس قطبی (دایی فرح که سرپرستی فرح و مادرش را داشت)، مجید اعلم (دوست شب و روز محمدرضا پهلوی) و مهندس دیبا (یک جوان حداکثر 35 ساله) حدود 80% مناقصه های بزرگ کشور را از سازمان برنامه می گرفتند و با 25% حق و حساب به دیگران می دادند.(1)
1- ظهور و سقوط سلطنت پهلوی، ج 1، ص 215.
در بخشی از گزارش کمیته کنگره امریکا، فهرست تعدادی از افرادی که بودجه مربوط به کمک اقتصادی امریکا به ایران را به یغمابرده اند، قید شده است. در میان این افراد، به این نام ها اشاره شده است: «خانم لوی هندرسون، همسر سفیر امریکا در تهران (یک میلیون دلار)؛ شمس پهلوی (یک میلیون دلار)؛ اف میشل (نیم میلیون دلار)؛ آلن دالس، رئیس سازمان سیا (یک میلیون دلار)؛ هنری ادلاس، ناشر مجله های تایم، لایف و فورچون (نیم میلیون دلار)؛ جرج وی آلن، سفیر اسبق امریکا در ایران (یک میلیون دلار)؛ شهناز پهلوی، دختر شاه (دو میلیون دلار)؛ حمیدرضا پهلوی (نیم میلیون دلار)؛ سلاین چاپلین، سفیر پیشین امریکا در تهران (یک میلیون دلار)؛ احمد شفیق، شوهر سابق اشرف (یک میلیون دلار)؛ ژنرال محمد خاتمی، شوهر فاطمه پهلوی (یک میلیون دلار)؛ فرح پهلوی (پانزده میلیون دلار)؛ فاطمه پهلوی (دو میلیون دلار)؛ عبدالرضا پهلوی (دو میلیون دلار)؛ غلام رضا پهلوی (دو میلیون دلار)؛ دکتر علی امینی (دو میلیون دلار)؛ راکفلر (دو میلیون دلار)؛ محمد رضا پهلوی (یک میلیون دلار)؛ اردشیر زاهدی (سه میلیون دلار)؛ اشرف پهلوی (سه میلیون دلار)؛ اسدالله علم (یک میلیون دلار)؛ حسین علا (یک میلیون دلار) و...».(1)
1- همان، ص567.
حضرت امام خمینی رحمه الله در سخنرانی 4 آذر 1357 خویش در پاریس در مورد فساد اقتصادی درباریان و کارگزاران رژیم پهلوی چنین فرمود:
من خواندم این را یا در یک چیز بود که برای من خواندند. این را که یک ویلایی برای خواهر شاه، یک کدام از این خواهرانش،(1) یک ویلایی خریده اند به چه قیمت، آن را من یادم نیست، اما نوشته بود که شش میلیون دلار خرج گل کاری آن جا شده! یک همچون ویلایی از پول کی؟ ما که رضاخان را می شناختیم، وقتی که آمد این جا، یک آدم لختی بود.(2)
1- منظور شمس، خواهر بزرگ تر شاه است که در منطقه مهردشت کرج با کمک بزرگ ترین معماران انگلیسی، قصری افسانه ای به نام مروارید بنا نهاد که انبوهی از گیاهان و درختان زیبا آن را آراسته بودند.
2- معماران تباهی، ج 3، ص 431.
منصور رفیع زاده، آخرین رئیس شعبه ساواک در امریکا در کتاب خاطرات خود درباره جشن هنر افسانه ای شاه در تخت جمشید شیراز که به مناسبت نظام 2500 ساله شاهنشاهی در ایران برگزار شد، می نویسد:
یک لیست کامل از بخش خریدهای ساواک به دست آوردم که بر اساس آن، کار طبخ اغذیه جشن به رستوران ماکزیم در پاریس محول شد. تزیین 59 چادر میهمان ها و 3 چادر سلطنتی که همگی مجهز به تهویه مطبوع بودند در صحرا، به عهده شرکت فرانسوی جانسن در پاریس گذارده شد. این شرکت مسئولیت دکور مجدد کاخ سفید برای ژاکلین کندی را نیز بر عهده داشت. مبل ها از نوع لویی XV، حمام ها از سنگ مرمر فرانسوی، شمع دان ها لیموگیس چینی و ظروف کریستالی باکارات بودند. برای این جشن ها 165 پیش خدمت زن و مرد، 25 متخصص زیبایی (زن و مرد)، 1500 کلاه گیس مردانه، 300 نیم کلاه گیس، 400 جفت مژه و لباس های فرانسوی در نظر گرفته شد. طبق گزارش 15 اکتبر مجله تایم، 5/3 تن کره و پنیر، نیم تن خامه، 250 بطری شراب معادل 000/840 دلار، لامپ های رنگی و فرش و قالیچه برای تمامی چادرها، محوطه سازی که شامل چند هزار قطعه فضای سبز و چند هزار تاج گل می شد، همه توسط نیروی هوایی ایران از پاریس آورده شده بود. تأمین اجناس و اشیای این مراسم، بازرگانان پاریسی را که تهیه همه چیز را بر عهده داشتند، یک سال تمام مشغول کرد. پروازهای دوبار در ماه هواپیما و ستون کامیون ها کلیه اقلام مورد نظر را از پاریس به صحرا حمل نمودند. یکی از خلبانان ایرانی به من گفت من با هواپیمای 707 خود به اندازه یک سال پرواز فرش و کریستال و مشروب و سنگ مرمر برای حمام ها حمل و نقل کرده ام. هرچند فرش ایران در دنیا از شهرت چندساله برخوردار است، تمامی فرش های مورد نیاز چادرها به فرانسه سفارش داده شده بود.
مجموع هزینه های این جشن 300 میلیون دلار برآورد شد، اما مسلما هزینه های واقعی به مراتب بیش از مبلغ فوق بود؛ زیرا عمده مخارج به گردن وزارت خانه های مختلف بود و هیچ یک از وزرا جرئت مطرح نمودن آن را نزد شاه نداشتند. همچنین تمامی سازمان های دولتی و شرکت های خصوصی موظف بودند مبالغی را به برگزاری این جشن اختصاص دهند. طبق یک برآورد تقریبی، توسط شاه 800 میلیون دلار در این جشن هزینه شد.(1)
اینها نمونه کوچکی از هزاران مورد مفاسد اقتصادی دوران رژیم پهلوی بود که به برکت پیروزی انقلاب اسلامی به این تباهی ها پایان داده شد. نگاهی به زندگی و شخصیت رهبران و کارگزاران اصلی نظام اسلامی نشان می دهد که اکثریت قاطع آنها از اقشار معمولی و عادی جامعه بوده و به صنف سرمایه داران بزرگ تعلق نداشته اند. به برکت انقلاب نیز مفاسد اقتصادی و تاراج بیت المال به شدت کاهش یافت.
1- خاطرات منصور رفیع زاده آخرین رئیس شعبه ساواک در امریکا، صص 230_237.
3. حمایت از تولید داخلی
یکی دیگر از دستاوردهای انقلاب، جلوگیری از گسترش بی رویه واردات کالاهای خارجی است. کشورهای غربی و امریکا فروش انواع کالاهای خود را به رژیم پهلوی تحمیل می کردند. کشورهای غربی و امریکا نه تنها از این واردات تحمیلی به ایران سود سرشاری نصیب خود می کردند، بلکه با وابسته نگه داشتن رژیم پهلوی به خود، سیاست های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی خویش را نیز بر شاه تحمیل می کردند. جدول زیر میزان واردات ایران از امریکا را در پنج سال نشان می دهد.(1)
1- عبدالرضا هوشنگ مهدوی، سیاست خارجی ایران در دوران پهلوی، ص 426.
جدول واردات از امریکا در سال های 1350 _ 1354 سال -1350- 1351—1352- 1353-1354
میزان واردات به میلیارد دلار : 22 - 32 – 33 - 89 158-
این آمار نشان می دهد در 5 سال، میزان واردات کالا از امریکا از 22 میلیارد دلار در سال 1350 به 158 میلیارد دلار در سال 1354 (یعنی بیش از هفت برابر) رسید. ویلیام سولیوان، آخرین سفیر امریکا در دوران رژیم پهلوی در خاطرات خود می نویسد:
در سال 1977 (1356) تولید متوسط روزانه نفت در حدود 000/800/5 شبکه بود که 5 میلیون بشکه آن در بازارهای جهان به فروش می رسید و ایران پس از عربستان سعودی، دومین صادرکننده بزرگ نفت در جهان به شمار می رفت. درآمدی که در سال 1977 از این طریق نصیب ایران شد، قریب 240 میلیارد دلار بود که مهم ترین منبع درآمد ارزی و بزرگ ترین عامل فعالیت های اقتصادی و تولید ملی به شمار می آمد. به علت کاهش تولیدات کشاورزی و افزایش مصرف داخلی، قسمتی از درآمد نفت صرف واردات مواد غذایی و محصولات کشاورزی و عرضه آن در بازارهای داخلی به قیمت های ارزان تر از خرید می گردید. به طور مثال، بزرگ ترین وارد کننده برنج امریکایی بود و قسمت عمده گندم مورد نیاز خود را هم از امریکا تأمین می کرد.(1)
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، حمایت از تولید داخلی مورد توجه رهبران ارشد نظام قرار گرفت و این سیاست در بند نهم اصل 43 قانون اساسی بدین شکل تبیین شد:
تأکید بر افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تأمین کند و کشور را به مرحله خودکفایی برساند و از وابستگی برهاند.
1- خاطرات دو سفیر، ص 106.
همچنین در بند سیزدهم اصل سوم قانون اساسی، تأمین خودکفایی در علوم و فنون و صنعت و کشاورزی و امور نظامی و مانند اینها را یکی از وظایف دولت برشمرده است که باید همه امکانات خود را برای تحقق آنها به کار گیرد. حمایت از تولید داخلی در سال های پس از انقلاب، به رشد ابتکارات، خلاقیت ها و سازندگی های فراوان در زمینه مختلف از قبیل مخابرات، صنایع نفتی، سدسازی، پتروشیمی، کشاورزی، سیلوسازی و صنایع انجامیده است.
4. گسترش شبکه مخابراتی
امروزه شاهد تحولات چشم گیری در شبکه مخابراتی کشور در زمینه های تلفن ثابت، تلفن همراه، کانال های مخابراتی و ارتباطات مخابراتی بین المللی هستیم. راه اندازی شبکه های اطلاع رسانی و پیوستن به بزرگ راه های اطلاعاتی از جمله اینترنت، بهره گیری از پیشرفته ترین امکانات فن آوری مخابرات و... از جمله این پیشرفت هاست. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با وجود جنگ تحمیلی عراق علیه ایران از سال 1357 تا 1363 (یعنی در همان پنج سال اول)، تعداد 351000 شماره تلفن در کشور دایر شد. 1363 روستا نیز به شبکه ارتباطی کشور پیوست و 101 شهر امکان ارتباط بین شهری یافتند. همچنین اولین طرح آزمایش کابل نوری در مرکز تحقیقات مخابرات عملی شد. در سال 1364، کابل های مخابراتی شهید قندی یزد تأسیس شد و در سال 1368 به بهره برداری رسید. در سال 1368، اولین مرکز سوییچینگ دیجیتال دانشگاه تهران به بهره برداری رسید. در سال 1370 بهره برداری از اولین موج گیر ماهواره ای انیمارست آغاز شد. در سال 1371، موافقت اصولی برای ایجاد دانشکده علمی و کاربردی مخابرات به دست آمد که در پی انقلاب فرهنگی، در دیگر دانشگاه ها ادغام شده بود. در سال 1372، شرکت مخابرات ایران بهره برداری از اولین موج گیرهای وی سَت را آغاز کرد. از تحولات مهم در سال 1373، توسعه شبکه تلفن تهران به 000/945/1 شماره منصوبه و ایجاد شبکه تلفن همراه در سال 1375 و گسترش شبکه تلفن همراه در سطح 35 شهر و طراحی یک میلیون شماره تلفن همراه، اتصال 90 شهر کشور به شبکه ارتباطات داده ها و توسعه شبکه وی سَت (VSAT) به میزان 70% بود.(1)
تا سال 1377، شبکه 850 خطی آنالوگ با استفاده از جدیدترین فن آوری انتقال، به شبکه 2/7 میلیون خطی تبدیل شده و به توسعه قابل قبولی رسیده است. اینک ایران در شمار پنج کشوری است که در سال های اخیر در زمینه توسعه شبکه مخابراتی، با رشدی افزون بر 20 درصد، بیشترین حجم توسعه را داشته است. آمار یاد شده نشان می دهد نظام اسلامی با توجه به اهمیت ارتباطات مخابراتی در ابعاد مختلف زندگی بشر، تلاش فراوانی در زمینه توسعه و تجهیز شبکه مخابراتی کرده است.
1- ارتباطات در انقلاب اسلامی، صص 7 و 54.
5. تحول در گازرسانی
تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی تنها پنج شهر کشور از لوله کشی گاز بهره مند بودند که در مسیر خط لوله سراسری قرار داشتند. در این دوران، هدف اصلی از تولید گاز، صادرات بود. این میزان در سال های پس از پیروزی انقلاب، به ویژه در سال های 1367 تا 1374 به میزان چشم گیری افزایش یافت. تا پایان سال 1375 جمعا حدود 280 شهر کشور به شبکه گازرسانی پیوستند.(1) در سال 1379 تعداد شهرهای زیر پوشش شبکه گازرسانی کشور به 379 شهر رسید.(2) بدین ترتیب، تعداد شهرهای زیر پوشش شبکه گازرسانی در سال 1379 نسبت به سال 1357 (یعنی پایان دوران رژیم پهلوی)، 76 برابر شده است. به عبارت دیگر، در 22 سال پس از پیروزی انقلاب اسلامی، 75 برابر کل دوران رژیم پهلوی شهرهای کشور زیر پوشش شبکه گازرسانی قرار گرفتند. شبکه گذاری گاز طبیعی در کشور نیز تا پایان دوره رژیم پهلوی دوهزار کیلومتر بود که در سال 1379 به 59 هزار کیلومتر افزایش یافت،(3) یعنی میزان شبکه گذاری گاز طبیعی در این مدت، 30 برابر شده است.
1- سیمای سازندگی، ج 1، ص 187.
2- نفت و توسعه، ص 128.
3- گاز، محور توسعه، ص 4.
میزان انشعاب گاز طبیعی در سال 1357، 879/51 مورد بود که در سال 1367 به 729/802 مورد؛ در سال 1377 به 669/793/2 مورد و درسال 1379 به 000/300/3 مورد افزایش یافت.(1)
1- نود و دو دستاورد انقلاب اسلامی، ص 275.
بدین ترتیب، تعداد انشعاب گاز طبیعی نیز از سال 1357 تا 1379 حدود 62 برابر شده و به اندازه 61 برابر کل دوران رژیم پهلوی، انشعاب گاز طبیعی نصب شده است. مسلما آماری که در سال 1386 قابل ارائه است، بسیار بیشتر از آمارهای ما خواهند بود.
6. احیای کشاورزی
سیاست های اجتماعی و فرهنگی سال های 1340 تا 1357 نشان می دهد که برنامه ریزان و مسئولان وقت، به توانایی های بخش کشاورزی اعتقادی نداشتند و متلاشی کردن جامعه روستایی و ادغام آن در فرهنگ شهری را سرلوحه اهداف خود قرار داده بودند. افزایش شدید درآمد نفت، ایجاد جامعه مصرفی و گسترش بی تناسب کارخانه های مونتاژ، نیاز به کارگزارانی داشت که تنها با ویرانی روستاها می توانست فراهم شود و این با سیاست های امریکا هماهنگ بود.
کشاورزی ایران تا قبل از دهه 1340، با وجود حاکمیت شیوه ارباب رعیتی، نه تنها احتیاجات غذایی و صنایع نساجی و دیگر صنایع کشاورزی را تأمین می کرد، بلکه بخش بزرگی از تولیدات کشاورزی به خارج صادر می شد. از این دهه به بعد، با اعمال سیاست های نابجا و توسعه اقتصادی ناموزون، وضع کشاورزی ایران دچار نابسامانی شد. در دهه های 1340 و 1350، بیشتر نیازهای کشور به مواد غذایی از خارج تأمین می شد که این امر به وابستگی هرچه بیشتر کشور به خارج برای ورود محصولات کشاورزی انجامید. سهم تولیدات کشاورزی در تولید ملی که قبل از دهه 40 بیش از 40% بود، در سال 1354 به 10% کاهش یافت.(1)
به طور کلی، سیاست امریکا، وابسته کردن کشورها به مواد غذایی بود، چنان که رمزی کلارک، وزیر سابق دادگستری امریکا می گوید:
هسته سیاست خارجی ما این بوده است که مانع خودکفایی و استقلال دولت ها و مردم در زمینه مواد غذایی شویم. ما دولت دموکرات انتخابی مردم ایران را برانداختیم وشاه را جای گزین آن کردیم.(2) برای 25 سال (1332_1357) ایران، نگهبان و حافظ منافع ما در یکی از مهم ترین مناطق جهان یعنی خاورمیانه بود.(3)
با پیروزی انقلاب اسلامی و واژگونی نظام شاهنشاهی، توجه ویژه به بخش کشاورزی در مجموعه حیات اقتصادی - اجتماعی کشور، اولویت بازسازی و توسعه آن با توجه به وابستگی معیشتی نیمی از جمعیت کشور به این بخش و تأمین استقلال اقتصادی کشور در حیاتی ترین زمینه (مواد غذایی)، در رأس برنامه های نظام نوپای اسلامی قرار گرفت.(4) در قانون اساسی کشور نیز به منظور تأکید بر این مهم، در بند نهم اصل 43 آمده است:
1- عبدالرضا رکن الدین افتخاری و علی دینی ترکمانی، اقتصاد ایران، ص 125.
2- اشاره به کودتای 28 مرداد 1332.
3- نود و دو دستاورد انقلاب اسلامی، ص 277.
4- اقتصاد ایران، ص 144.
تأکید بر افزایش تولیدات کشاورزی، دامی و صنعتی که نیازهای عمومی را تأمین کند و کشور را به مرحله خودکفایی برساند و از وابستگی برهاند.
با اینکه هنوز از نظر کشاورزی در وضع مطلوبی قرار نداریم، ولی در سال های پس از انقلاب باوجود مشکلات فراوان، سهم بخش کشاورزی در تولید ناخالص ملی روند صعودی داشته است. این سهم از 4/8 درصد در سال 1356 به 5/19 درصد در سال 1367 افزایش یافته است.(1) در این راستا، گام های مهمی نیز برای افزایش تولید محصولات استراتژیک و جلوگیری از مهاجرت روستاییان برداشته شد که در این زمینه، از واگذاری ماشین آلات کشاورزی (7878 دستگاه)، واگذاری پمپ و موتورآلات (7098دستگاه)، واگذاری وسایل نقلیه (2302 دستگاه) و احداث چاه های عمیق و نیمه عمیق (5726حلقه) می توان نام برد.(2) در سال 1377، تولیدات بخش کشاورزی بیش از سه برابر میزان تولیدات کشاورزی در سال زراعی 1355 _ 1356 بود. این در حالی است که در بیست سال گذشته، رشد سرمایه گذاری در بخش کشاورزی کشور، منفی بوده است.(3)
1- همان، ص 165.
2- همان، ص 148.
3- صدیقه عامل هاشمی پور، تحول کشاورزی در بستر زمان، ص 17.
در دوره پس از انقلاب اسلامی، سطح زیر کشت محصولات عمده زراعی به طور نسبی افزایش یافت. این امر حاصل تلاش کشاورزان، آموزش آنان، بالارفتن کیفیت بذرها و پژوهش در این زمینه، بهبود سیستم آبیاری و افزایش ماشین های کشاورزی است که در مجموع، تلاش مسئولان را در عرصه کشاورزی به نمایش می گذارد.
نظرات شما عزیزان:
