تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
رودخانه نیل
رودخانه نیل با ۶٫۶۵۰ کیلومتر طول، طولانی‌ترین رود جهان به‌شمار می‌رود. این رود از رشته کوه‌هایی در مرکز قاره آفریقا سرچشمه میگیرد و راه طولانی خود را به سمت شمال آغاز می‌کند؛ در طی مسیر، رودهای زیادی که از کوه‌های غرب این قاره سرچشمه گرفته‌اند، به آن می‌پیوندند.
رود نیل از کشورهای اوگاندا، سودان و مصر و از شهرهای مهمی مانند خرطوم (پایتخت سودان) و قاهره (پایتخت مصر) می‌گذرد و سرانجام به دریای مدیترانه میریزد. نیل شاهراه حیاتی این کشورهای خشک و بیابانی و سبب برتری موقعیت آنها بر دیگر کشورهای آفریقایی است.
با قرارگیری در شمال شرقی قاره آفریقا، این رود رگ حیاتی کشور مصر محسوب می‌شود. تمدن مصر باستان چند هزار سال قبل از میلاد مسیح، در کنار رود نیل شکل گرفت و آثار باشکوهی از آن به‌جای مانده است. 97% از جمعیت مصر در دره‌ی این رودخانه زندگی می‌کنند.
تمدن‌های بزرگ دوران باستان همه در کنار رودهای بزرگ و پر آب پدید آمده‌اند، مانند تمدن بین النهرین در اطراف رودهای دجله و فرات، و تمدن سند در حاشیه رود سند.
تاریخچه رود نیل
اولین لازمه زندگی بشریت آب است و با کمی بررسی و کاوش در مورد تمدن‌ها می‌توان به این پی برد که تمام تمدن‌ها در سراسر جهان در کنار رود ها پدیدار شده‌اند و به حیات خود ادامه داده‌اند، از جمله این تمدن ها می‌توان به مصر باستان اشاره کرد که در کناره رود نیل شکل گرفت و تا الان تمدن را حفظ کرده و امروزه به عنوان یکی از اولین تمدن‌های جهان شناخته می‌شود. قدمت این تمدن به چندین هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد و نیل همان رودی است که حضرت موسی آن را شکافت و فرعون و سپاهیانش در آن غرق شدند.
نامگذاری و کاربرد
اسم این رودخانه از یک واژه یونانی neilos به معنای «رودخانه» گرفته شده است. تا جایی که مصر بزرگترین تمدن خود را مدیون این رود است.
کشاورزی در مصر باستان به رود نیل وابسته بود. سال به سه فصل تقسیم می‌شد. سیلاب های بزرگی بین ماه‌های ژوئن و سپتامبر به راه می‌افتادند. کشاورزان از ماه اکتبر تا فوریه زمین را شخم زده و محصولات خود را در گل و خاک حاصلخیزی که از سیلاب ها بدست آمده بود، می‌کاشتند. آنها جوی و کانال هایی ساخته تا بتوانند آب رودخانه را به سوی محصولات خود روانه کنند. فصل برداشت از ماه مارس تا مه بود.
گیاه پاپیروسآبراه این رود، منبع بسیار خوبی به عنوان آب آشامیدنی و نیزارهای پاپیروس است. علاوه بر محصولاتی مانند گندم و ذرت، پاپیروس یکی از گیاهان سنتی موجود در سواحل رود نیل است. این گیاه ساقه‌ای است که مصریان باستان بر روی آن می‌نوشتند. و یکی از موارد پر استفاده از پاپیروس ها به عنوان کاغذ است.
پنبه مهم ترین محصول کشاورزی دره نیل است.
سد آسوان
در سالهای دهه 1960، سد بزرگ آسوان در نزدیکی مرز میان مصر و سودان ساخته شد. در پشت آن، آب رود نیل، پهنه آبی مصنوعی تحت عنوان دریاچه ناصر را تشکیل می‌دهد. به دلیل وجود این سد، بسیاری از گل و لای‌هایی که در امتداد دره نیل گسترده شده بودند، امروزه در این دریاچه گرفتار می‌شوند. در نتیجه کشاورزان بایستی جهت کاشت محصول از کود استفاده کنند، اما جنبه مثبت آن، این است که آبیاری می‌تواند تحت کنترل قرار گرفته و کشاورزی می‌تواند در تمام طول سال انجام شود. این سد همچنین برق اکثر مناطق مصر را تأمین می‌سازد.
در ادامه از دانستنی های این رود جذاب لذت خواهید برد.
مشخصات و سرچشمه
رود نیل در بخش شمالی آفریقا واقع شده است و از ۱۰ کشور اوگاندا، اتیوپی، سودان، سودان جنوبی، جمهوری دموکراتیک کنگو، کنیا، تانزانیا، روآندا و بروندی می گذرد و در مصر هم به پایان می رسد و دریای مدیترانه را تغذیه می کند. بیشترین عرض این رودخانه به ۲.۸ کیلومتر می‌رسد و میانگین عمق آن بین ۸ تا ۱۱ متر است.
رودخانه نیل در واقع از بهم پیوستن ۲ رود نیل سفید و نیل آبی در خارطوم تشکیل می‌شود. نیل سفید، از نزدیکی دریاچه ویکتوریا (بزرگترین دریاچه‌ی ناحیه گرمسیری جهان و دومین دریاچه‌ی بزرگ آب شیرین جهان) مسیر خود را آغاز کرده و به راه خود با گذر از میان دره‌های شیبدار و چشم اندازهای کوهستانی نواحی گرمسیری آفریقا ادامه می‌دهد (طول این رود حدود ۳٬۷۰۰ کیلومتر است).
نیل آبی با سرچشمه گرفتن از دریاچه تانا (واقع در اتیوپی)، آب بیشتری با خود حمل کرده و سریع‌تر از نیل سفید جریان دارد (طول آن ۱٬۴۵۰ کیلومتر است). محل‌های بالایی این رود مقدس تصور می‌شود و اعتقاد است که این همان رود گیهون است که در سفر پیدایش به عنوان رودی تصویر شده‌است که از بهشت می‌آید.
رودخانه نیل از بهم پیوستن ۲ رود نیل سفید و نیل آبی تشکیل می‌شود.
جالب است بدانید که تمامی کشورهایی که نام بردیم، همگی خشک و بیابانی هستند که رود نیل باعث ایجاد شهرها و تمدن ها شده است. رود نیل در دلتای مصر و قبل از رسیدن به مدیترانه به دو قسمت تقسیم می‌شود. بخش باختری روست و بخش خاوری دامت نام دارد. شهاب‌الدین حجازی، شاعر و نویسنده‌ای در سده‌ی نهم قمری، کتابی با عنوان «نَیل الرائد فی النِیل الزاید» نگاشت که دربرگیرنده‌ی جداول افزایش‌های رود نیل برپایه زمان در عصر خودش است.
علت نامگذاری این رودها
- نیل آبی از یک جویبار آبی شروع و در طی مسیر خود بخاطر حمل رسوبات، تیره می‌شود. علت آبی بودن این رود وجود مقادیر آتشفشانی در سر راه این رود است.
- نیل سفید نیز با حمل رسوبات خاکستری مایل به سفید این نام را به خود گرفته است. علت سفید بودن این رود وجود آبرفت های سفید رنگ در رود سوباط در حبشه است که به نیل می پیوندد.
علم هندسه
در گذشته طی سال های متمادی در فصل بهار رود نیل طغیان می کرد و در منطقه‌ی دلتای نیل، سیل رخ می داد، اما این طغیان از نظر مصریان باستان طبیعی نبوده و کنجکاوی آنان را برانگیخته بود، سال ها بعد در قرن پنجم قبل از میلاد، فردی به نام هرودوت که مورخ به نام یونانی بوده است، تصمیم گرفت در مورد این طغیان ها تحقیق کند و علت اصلی آن را بیابد، پس شروع به گشت گذار در سراسر مصر کرد و از مردم این سرزمین پرس و جو کرده و پاسخ ها را ثبت کرد، او به سراغ اندیشمندان مصری رفت و در مورد علل طغیان رود نیل از آنان نیز پرس و جو کرد. هرودوت با بررسی ها و جستجوی های فراوان از مردم و خردمندان مصر ۳ نظریه متفاوت را از آنان شنید:
نخستین نظریه این بود که وزش باد شدید باعث می شود آب مسیر خود را طی نکند و نهایتا از مسیر خود خارج شود، دسته دوم بر این معتقد بودند که آب رود نیل همانند اقیانوس حرکت می کند، اما نظریه‌ای که بسیار قابل توجه هرودوت قرار گرفت، سومین نظریه بود که این رود حاصل ذوب شدن برف می‌باشد، این نظریه معمولی‌ترین و منطقی‌ترین عقیده بود، اما نه در مورد رود نیل، چرا که این رود در گرمترین نقاط قرار داشت و این دور از ذهن بود که حاصل ذوب شدن برف‌ها باشد.
هرودوت این نظریه‌ها را در کتاب ارزشمند خود به نام «تواریخ» ثبت کرده و به بررسی آن پرداخته است. جالب است بدانید که در واقع طغیان رود نیل باعث به وجود آمدن علم هندسه عملی بوده است، از آنجایی که زندگانی مردم از راه کشاورزی تامین معاش می شد، مردم مصر در اطراف این رود زمین های کشاورزی را برپا کردند چرا که این زمین ها نسبت به دیگر زمین های مصر حاصلخیز بوده و در آن کشاورزی بسیار راحت تر بود، با طغیان این رود در بهار حد و مرزهایی که مردم برای زمین های خود مشخص می‌کردند از بین می‌رفت و هنگامی که زمین‌ها از آب بیرون می‌آمدند دیگر خبری از مرزها نبود، از این رو مردم به فکر افتادند که طول و عرض زمین‌ها را محاسبه کنند، به همین سبب قدم های اولیه برای به وجود آمدن هندسه عملی گذاشته شد. دانشمندان اسلامی مانند ابن سینا از رود نیل و مشخصات آن سخنان زیادی گفته‌اند.
دلتای نیل
دلتای نیل به ناحیه‌ای از مصر گفته می‌شود که در آن رود نیل در انتهای خود به دریای مدیترانه میریزد. این ناحیه خاکی بسیار حاصلخیز دارد و از زمان باستان از لحاظ گیاهان و گل‌ها بسیار غنی بوده. نزدیک به ۵۰۰۰ سال پیش، دلتای نیل مکانی برای کشت گندم و غلات و در پی آن آغاز یکی از بزرگترین تمدن‌های بشری شد. پاپیروس‌های مورد استفاده قرار گرفته در مصر باستان بیشتر در این ناحیه تولید می‌شدند.
تصویر ماهواره‌ای دلتای نیلاین ناحیه شمالی مصر از شمال دره قاهره در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مدیترانه آغاز می‌شود؛ جایی که مصریان آن را «ناف گاو» می‌نامیدند. در اینجا نیل پس از گذراندن طولی نزدیک به ۶٫۶۰۰ کیلومتر، به چند شاخه تقسیم می‌شود و مساحتی برابر با ۲۴٫۰۰۰ کیلومتر مربع را پوشش می‌دهد.
شهرهای باستانی در دلتا
سیلاب‌های سالانه‌ی نیل با خود رسوبات فراوانی را به دلتا می‌آورند که باعث ایجاد فضایی مناسب برای کشت و کار می‌شوند. در زمان فرعون‌ها، هفت شاخه از نیل در مصر سفلی از هم جدا می‌شدند. به منظور مواجه نشدن با سیلاب و تغییر در ارتفاع آب شاخه‌ها، شهرهای مصر سفلی بر روی تپه‌های شنی ساخته می‌شدند؛ تپه‌هایی که آثاری از ۱۵٫۰۰۰ سال پیش در آنها یافت شده. اما از آنجا که پهنا و عمق این رودخانه‌ها برای گذر مطمئن نیروهای نظامی کافی نبودند، نیروی سیاسی کشور دست به تغییر پایتخت می‌زد. این شاید دلیل آن باشد که پایتخت از پی رامسس به تانیس تغییر مکان داد.
- اسکندریه
- لئونتوپولیس
- خاسو
- صاالحجر
- تل بسطه
- تل الربع
- اواریس
- پی‌رامسس
- تانیس
- بوتو
- تل‌فرما
- نااوکراتیس
حیات وحش رود نیل
معمولا وقتی صحبت از رودخانه‌ی طولانی نیل می‌شود، خیلی از افراد اولین چیزی که به ذهنشان می‌رسد، کروکودیل‌های (تمساح) خشن با دندان‌های تیز و کشنده است و البته که درست هم هست. کروکودیلی که در نیل زندگی می‌کند، یکی از بزرگترین کروکودیل های آفریقا است که طولی بیشتر از ۶ متر دارد! مطمئنا که در این رود، مار، ماهی و حیوانات آبزی متنوع و زیادی زندگی می‌کنند و یکی دیگر از موجودات بزرگ آفریقا یعنی اسب آبی هم در آن زندگی می‌کند.
تمساح (کروکودیل) رود نیل
فیل ها، بوفالو ها، حیوانات وحشی آبی و بقیه ی موجودات منطقه هم از این رود به عنوان منبع آب مورد نیازشان استفاده می‌کنند. در هر قاره‌ی دنیا حدود ۱۰۰ حیوانی که به شدت در معرض خطر انقراض هستند، وجود دارد و در این میان قاره‌ی آفریقا به خاطر حیات وحش منحصر بفرد و متنوعی که دارد، از همه بیشتر در خطر قرار دارد.
سفر به مصر
جالب است بدانید که رود نیل نقشی اساسی در فرهنگ و آداب و رسوم مصر داشته و دارد و از گذشتگان تمامی رسومات این کشور به هر طریقی با رود نیل گره خورده است، رود نیل برای اهالی سرزمین مصر بسیار مهم و حیاتی و حتی مقدس بوده به طوری که برای آن سرودها و دعاهای بسیاری ساخته شد. از جمله مکان‌هایی که در حوالی رود نیل واقع شده و پر از جاذبه‌های گردشگری می‌باشد کشور مصر است، برای بازدید از زیبایی‌های رود نیل نیز پیشنهاد می‌شود به مصر سفر کنید، گردشگرانی که قصد سفر به این کشور را دارند باید بدانند که آب و هوای این کشور مدیترانه ای می‌باشد. چرا که در کنار دریای مدیترانه قرار گرفته است، این کشور زمستان‌های بسیار سرد، تابستان‌های گرم و بهار غبارآلود را با خود به همراه دارد، دین رسمی آن نیز اسلام می‌باشد و اغلب مردمان این کشور سنی هستند، مصر در حال حاضر کشوری عرب زبان محسوب می‌گردد.
لازم به ذکر است یکی از مجسمه‌های معروف دنیا به نام مجسمه ابوالهول نیز در این کشور واقع شده است که در سفر به این کشور باید از آن نیز دیدن کرد. اما به گفته گردشگران و توریست‌هایی که به این قاره سفر کرده‌اند سفر دریایی از طریق رود نیل یکی از هیجان انگیزترین سفرها بوده که می‌توانید تجربه‌ای متفاوت را برای خود رقم بزنید و از این قاره و جاذبه‌های خاص و بی نظیرش بازدید داشته باشید. بهترین راه دیدن این شگفتی بعد از رفتن به مصر، سفر قایقی است و اگر دنبال هیجان بیشتر هستید باید کایاک سواری و رفتینگ را انتخاب کنید.
در حال حاضر رودخانه نیل بسیار شلوغ تر از گذشته است و با بیش از ۲۰۰ قایق‌های کروز که تجارت خود را دنبال می‌کنند خطوطی هستند که از طریق قفل ها عبور می‌کنند و در هر نقطه فرود فرود می‌آیند.
برنامه سفر آدملین در کشتی بخار سودان آخرین کلمه‌ای را در انحصار و پیشرفت دوره ویکتوریا ارائه می‌دهد. کشتی بخار، که در سال ۱۸۸۵ برای پادشاه فواد ساخته شد، الهام مستقیم برای رمان مشهور آگاتا کریستی است. مرگ بر روی نیل و هنوز هم بخش عمده ای از مبلمان و ماشین آلات آن دوره را تشکیل می‌دهد. با تنها ۱۸ کابین و پنج سوئیت، یک کروز بر روی کشتی Steam Ship Sudan یک تجربه بسیار جذاب است. با این حال، کسانی که به دنبال کوکتل توسط استخر و یا سرگرمی های جدی ناامید خواهد شد. ۲۲ اتاق Oberoi Philae ترکیبی از یک بیرونی سنتی با کابین‌های لوکس منحصر به فرد، یک استخر در فضای باز با کنترل دما، یک سینمای تئاتر و رقص است.
فلوکاس‌ها، قایق های دریایی سنتی مصری هستند، که قرن‌ها تجارت خود را در نیل انجام داده‌اند. آنها با باد کار می‌کنند و به همین ترتیب برنامه سفر مؤثرتری دارند؛ در حالی که اندازه کوچکتر آنها اجازه می‌دهد آنها را در مکان‌های مورد علاقه که دارای زیرساخت برای کشتی‌های بزرگ کروز هستند بارانداز.
شکافته شدن نیل
بنى اسرائيل آماده حرکت به سوى سرزمين موعود (فلسطین) شدند، اما هنگامى که به کرانه‌‌هاى نيل رسيدند فرعونيان، آگاه گشتند و فرعون با لشگرى عظيم آنها را تعقیب کرد، آنها خود را در محاصره دريا و دشمن ديدند، از يک سو رود عظيم نیل، از سوى ديگر دشمن نيرومند خونخوار و خشمگین! اما خدا که مى‌‌خواست اين جمعيت ستم کشيده محروم و با ایمان را از چنگال ظالمان رهايى بخشد، و ستمگران را به ديار فنا بفرستد. به موسى چنين دستور داد:" راهى خشک براى آنها، در دریا بگشا سپس آنان وارد دریا شدند.
دریا برای عبور بنی اسرائیل شکافته شد.
واذ فرقنا بکم البحر فانجینـکم واغرقنا ءال فرعون وانتم تنظرون.
و (به خاطر بیاورید) هنگامی را که دریا را برای شما شکافتیم و شما را نجات دادیم و فرعونیان را غرق ساختیم در حالی که شما تماشا می‌کردید.
تصویر خیالی شکافته شدن رود نیل
موسی پس از تبلیغ فراوان و دعوت فرعون و فرعونیان و ارائه معجزات گوناگون و عدم پذیرش آنها مامور می‌شود که نیمه شب با بنی اسرائیل از مصر کوچ کند، اما هنگامی که به نزدیک دریا (شط عظیم نیل) می‌رسد، ناگاه متوجه می‌شوند که فرعون و لشگرش آنها را از پشت سر تعقیب می‌کنند، اضطراب و وحشت سراسر وجود بنی اسرائیل را فرا میگیرد.
از پیش رو دریا و از پشت سر لشگر نیرومند فرعون که تاب مقاومت با آن را ندارند، در اینجا است که موسی ماموریت پیدا می‌کند "عصا" را به دریا بزند، راه‌های متعددی از دل دریا گشوده می‌شود، و جمعیت بنی اسرائیل به سلامت از دریا می‌گذرند، از آن طرف لشگر مخالف که هم چنان آنها را تعقیب می‌کردند همه به وسط دریا می‌رسند، آبها بهم می‌پیوندند، و همگی هلاک می‌شوند. جسدهای مرده لشکریان فرعون روی آبها قرار می‌گیرند، و جمعیت بنی اسرائیل با چشم خویش می‌بینند که دشمن به چه روزی افتاده است؟
گردآورنده: دنیاها، دانشنامۀ فارسی | www.donyaha.ir
نظرات شما عزیزان:
