هشت درس و پيام از هشتمين امام

عکس نوشته پروفایل شهادت امام رضا؛ اس ام اس و متن تسلیت شهادت امام رضا

2 ـ انس به قرآن و تأمل در آن

اصولاً پيوند ميان قرآن و عترت پيوندي عميق، جاودانه و پايدار است كه حديث شريف ثقلين بدان شهادت داده است. شيخ صدوق از يكي از معاصران حضرت چنين نقل كرده است: همه كلام حضرت و جوابها و مثالهايش برگرفته از قرآن بود، هر سه روز يك بار قرآن را ختم مي‏ كرد و مي ‏فرمود: اگر بخواهم در كمتر از سه روز هم مي ‏توانم آن را ختم نمايم اما هرگز به آيه ‏اي نمي ‏رسم مگر اينكه در معناي آن و اينكه درباره چه چيزي و در چه وقتي نازل گشته، مي ‏انديشم.(11)

آن حضرت در مورد پيروي از قرآن مي ‏فرمايد: قرآن كلام و سخن خداست از آن نگذريد و هدايت را در غير آن نجوييد كه گمراه مي‏ شويد.(12)

3 ـ اطاعت از ولي امر

اساسا تمامي ائمه اطهار عليهم ‏السلام تا قبل از رسيدن به مقام امامت مطيع ‏ترين فرد نسبت به ولي امر خويش بوده ‏اند. امام كاظم عليه ‏السلام فرموده‏ اند: «علي، پسرم، بزرگترين فرزندم است و سخنانم را شنواتر و دستوراتم را مطيع‏ تر است».(13)

و اينك ما كه در زمان غيبت حضرت صاحب العصر عليه ‏السلام بسر مي ‏بريم نيز بايستي با تمام توان خويش از ولايت فقيه كه منصب نمايندگي از جانب حضرت حجت(ع) است، حمايت و پاسداري نماييم. و چه بسيار دور از حقيقت‏ اند آنان كه با طرح شبهات كودكانه مي‏ خواهند اصل ولايت فقيه را زير سؤال برند، در صورتي كه اطاعت از ولي فقيه در زمان غيبت، مورد تصريح حضرات معصومين عليهم‏ السلام قرار گرفته است و حضرت امام خميني نيز به تفصيل در كتاب ولايت فقيه به شرح آن پرداخته‏ اند.
در قسمتي از كتاب فوق مي ‏خوانيم:

الفقهاء امناء الرسل .. همانطور كه پيغمبر اكرم مأمور اجراي احكام و برقراري نظامات اسلام بود و خداوند او را رئيس و حاكم مسلمين قرار داده و اطاعتش را واجب شمرده است فقهاي عادل هم بايستي رئيس و حاكم باشند و اجراي احكام كنند و نظام اجتماعي اسلام را مستقر گردانند.(14)

4 ـ علم و دانش

شيخ طبرسي (از علما و دانشمندان قرن ششم) نقل مي‏كند كه: .. امام كاظم عليه ‏السلام همواره به فرزندان خويش مي‏فرمود: اين برادر شما، علي بن موسي، عالم آل محمد است، پس از وي در مورد اديان خود بپرسيد و آنچه به شما تعليم مي‏دهند را حفظ كنيد، چرا كه از پدرم (امام صادق عليه ‏السلام ) چندين بار شنيدم كه مي‏فرمود: عالم آل محمد در صلب توست و اي كاش او را درك مي‏كردم.(15)

يك بار خود آن حضرت فرمودند: من در روضه (مسجد النبي صلي‏الله‏ عليه ‏و‏آله ‏وسلم ) مي‏نشستم، در مدينه دانشمندان زيادي بودند، هرگاه يكي از آنها در پاسخ دادن به مطلبي عاجز مي‏گشت، همگي به من اشاره مي‏كردند و مسائلي را پيش من مي‏فرستادند و من به آنها پاسخ مي‏دادم.(16)

آري! از سربلندي نديده قافش صداي سيمرغ.

شيخ طبرسي از هروي نقل كرده است كه: هيچ كس را دانشمندتر از علي بن موسي الرضا عليه ‏السلام نديدم و هيچ دانشمندي نيز وي را نديد مگر اينكه همانند من به فضل و دانش او شهادت داد.(17)

شيخ صدوق مي‏نويسد: مأمون افرادي را از فرقه‏ ها و گروههاي مختلف و گمراه دعوت مي‏كرد و قصد آن داشت تا بر امام در بحث و مناظره پيروز شوند و اين به جهت حقد و حسدي بود كه نسبت به آن حضرت در دل داشت، اما امام با كسي به بحث ننشست جز آنكه در پايان به فضيلت آن حضرت اعتراف كرد و در برابر استدلال امام سر فرود آورد.(18)

آري «چراغي را كه ايزد برفروزد» هيچكس را توان خاموشي آن نخواهد بود.
خود حضرت امام رضا عليه ‏السلام مي‏فرمايد: ... آنگاه كه من بر اهل تورات با توراتشان و بر اهل انجيل با انجيلشان و بر اهل زبور با زبورشان و بر صائبين با زبان عبري خودشان و بر هربذان با زبان فارسي‏شان و بر روميان با زبان خودشان و بر اصحاب مقالات با لغت خودشان استدلال كنم. و آنگاه كه هر دسته‏اي را محكوم كردم و دليلشان را باطل ساختم و دست از عقيده و گفتار خود كشيدند و به گفتار من گراييدند مأمون در مي‏يابد مسندي كه بر آن تكيه كرده است حق او نيست و در اين هنگام پشيمان مي‏گردد. سپس فرمود: « و لا حول ولا قوة الا باللّه‏ العلي العظيم».(19)

5 ـ امر به معروف و نهي از منكر

طبق تصريح آيات قرآن و روايات اهل بيت عليهم‏السلام امر به معروف و نهي از منكر از اهميت ويژه‏ اي برخوردار است و اصولاً ساير واجبات به واسطه آن دو برپا مي‏گردند.

اميرالمؤمنين عليه ‏السلام فرموده است: امر به معروف و نهي از منكر را ترك مكنيد كه در غير اين صورت ستمگران بر شما مسلط مي‏گردند و آنگاه هر قدر هم كه دعا كنيد اجابت نمي‏شود.(20)

در جاي ديگر نيز فرموده ‏اند: قوام دين در سه چيز خلاصه مي‏شود: امر به معروف، نهي از منكر و اقامه حدود.(21)

با توجه به فرمايش حضرت رسول اكرم صلي‏الله‏ عليه ‏و‏آله‏ وسلم كه بالاترين جهاد سخن عدلي است كه نزد فرمانرواي ظالمي ايراد گردد حضرت رضا عليه ‏السلام در مقاطع مختلف زندگي خويش با جلوه ‏هاي گوناگون توانست با بالاترين جهاد سياستهاي باطل زمامداران ستمگر زمان خويش را نقش بر آب نمايد و چهره حق و حقيقت را بنماياند. نقش امر به معروف و نهي از منكر به حدّي در زندگي آن حضرت بارز بود كه يكي از مهمترين علل شهادت حضرت رضا عليه ‏السلام محسوب مي‏گردد. مرحوم شيخ صدوق در كتاب عيون اخبار الرضا عليه ‏السلام در باب اسباب شهادت آن حضرت، سه خبر نقل كرده است كه مؤيد ادعاي مزبور مي‏باشد.(22)

و جالب اينجاست كه در ضمن خبر اول حضرت به پرونده ثروتهاي بادآورده مأمون و غيرقانوني بودن آنها نيز اشارت كرده است.
مرحوم شيخ كليني (متوفا به سال 329) درباره عذاب تاركان امر به معروف و نهي از منكر حديثي از امام رضا عليه ‏السلام نقل كرده كه آن حضرت از قول رسول خدا صلي‏ الله‏ عليه ‏و‏آله ‏وسلم فرموده: زماني كه امت من نسبت به امر به معروف و نهي از منكر سهل انگاري كنند و مسؤوليت را به گردن يكديگر اندازند (و هر كس منتظر اين باشد كه ديگري آن را انجام دهد) در اين صورت بايستي منتظر عذاب الهي باشند و اين كار آنها به منزله اعلان جنگ با خداست.(23)

يكي از كنيزان مأمون چنين گفته است: «هنگامي كه در منزل مأمون بوديم در بهشتي از خوردني‏هاي و نوشيدني‏ها و بوي خوش و پول فراوان بسر مي‏برديم اما همين كه مأمون مرا به امام رضا عليه ‏السلام بخشيد ديگر از آن همه ناز و نعمت خبري نبود، زني كه سرپرست ما بود، شب ما را بيدار مي‏كرد و به نماز وادار مي‏ساخت كه بر ما سخت و گران مي‏آمد و آرزو مي‏كردم از آنجا رهايي يابم ..»(24)

كه البته به زودي توسط حضرت به ديگري بخشيده شد زيرا لياقت خدمت در منزل امام را نداشت.
همانطور كه ملاحظه مي‏شود، امام نسبت به نماز شب خواندن اهل منزل عنايت داشتند و لذا به سرپرست زنان دستور داده بودند كه آنها را در آن موقع بيدار نمايند.
در اينجا يادآوري اين نكته بجاست كه ميان «تحميل عقيده» و «تحميل عمل در برخي امور» تفاوت وجود دارد. در قرآن كريم مي‏خوانيم: « لا اكراه في الدّين»(25) [در دين تحميل عقيده راه ندارد.] در صورتي كه تحميل عمل در برخي از موارد كه مصلحت بالاتري وجود دارد نه تنها جايز بلكه ضروري مي‏باشد. به عنوان مثال وقتي معلمي دلسوز، دانش ‏آموز خود را به انجام پاره ‏اي از تكاليف وادار مي‏سازد، هيچگاه نمي‏خواهد تحميل عقيده نمايد بلكه به خاطر در نظر گرفتن صلاح و مصلحت دانش‏ آموزش به وي نوعي عمل را اجبار مي‏كند و چه بسا همان دانش ‏آموز پس از رسيدن به مدارج عالي علمي از كار معلم بسيار خشنود و دلشاد گردد.

تذكرات دلسوزانه خميني كبير را مروري دوباره كنيم: بايد همه بدانيم كه آزادي به شكل غربي آن كه موجب تباهي جوانان و دختران و پسران مي‏شود از نظر اسلام و عقل محكوم است و تبليغات و مقالات و سخنراني‏ها و كتب و مجلات بر خلاف اسلام و عفت عمومي و مصالح كشور حرام است و بر همه ما و همه مسلمانان جلوگيري از آنها واجب است و از آزادي‏هاي مخرب بايد جلوگيري شود و از آنچه در نظر شرع حرام و آنچه برخلاف مسير ملت و كشور اسلامي و مخالف با حيثيت جمهوري اسلامي است بطور قاطع اگر جلوگيري نشود همه مسؤول مي‏باشند و مردم و جوانان حزب‏ اللّهي اگر برخورد به يكي از امور مذكور نمودند به دستگاههاي مربوطه رجوع كنند و اگر آنان كوتاهي نمودند خودشان مكلف به جلوگيري هستند خداوند تعالي مددكار همه باشد.(26)

نظرات شما عزیزان: