تبادل لینک هوشمند 
خبرنامه وب سایت:
آمار
وب سایت:
توفان در اساطیر دلتا
در اساطیر بین النهرین، توفان جایگاهی ویژه دارد.در سال 1872 م جورج اسمیت، از پیشگامان آشور شناسی، اعلام کرد در میان الواح گلی فراوان کتابخانه آشور بانیپال، شرحی درباره توفان و سیل کشف کرده که بیاندازه به روایت تورات شباهت دارد. داستانی که او در دست داشت، همان حماسه«گیلگمش»است.گیلگمش پادشاه اوروک این داستان را از«اوت نپشتیم»تنها مردی که عمر جاودانه نصیبش شده است، چنین میشنود:
«در زمانی نامعلوم، هنگامی که شوروپاک یک شهر قدیمی بود، خدایان تصمیم گرفتند سیلی جاری سازند که نژاد انسان گناهکار را نابود کند.اما«اثا»بر اوت نپشتیم به طور پنهانی گفت تا خانهاش را ویران سازد، اموالش را رها کند، کشتی بسازد و ذریّه تمام موجودات زنده را در آن بنهد و خودش را برای بدترین اوضاع آماده سازد.بزودی کشتی عظیم هفت طبقه آماده گردید.هنگامی که هوا چنان منقلب شد که دیدنش ترسناک بود، اوت نپشتیم دریافت که زمان توفان فرا رسیده است.لذا به درون کشتی رفت و درهای آن را بست.وقتی نور صبحگاهی تابید، ابر سیاهی از افق دوردست پدیدار شد که خبر از مهیبترین توفانها و رعد و برق میداد.حتّی خدایان دچار وحشت شدند.روز هفتم، توفان آرام گرفت و اوت نپشتیم پنجره را گشود، همه چیز ساکت شده بود.به زانو افتاد و گریست.کشتی بر کوه یسیر به خشکی نشسته بود.پس از یک هفته اوت نپشتیم کبوتری را رها کرد که برگشت، سپس پرستویی را فرستاد که او نیز برگشت، آنگاه زاغچهای را فرستاد که زمین را یافت و برنگشت.»
بعدها متن میخی جدیدی کشف شد که روایت دیگری از رویداد توفان را ارائه میداد.این متن ناقص، ولی قدیمتر از روایت گیلگمش بود که در قرن هفتم پیش از میلاد نوشته شده است.نام قهرمان نیز در آن تفاوت میکرد.
1.وندیداد، فرگرد دوم.
________________________
در اینجا این سؤال مطرح میشود:آیا اثراتی از سیل و توفان بزرگ در بینالنهرین یافت شده است؟
درّه عبید و آثار بر جای مانده توفان
نخستین و تنها باستانشناسی که باور داشت آثار توفان را در بینالنهرین یافته است، سرلئونارد و ولی بود.وی در سالهای 1934-1924 ضمن کاوشهای مهمی که در«اور» به عمل آورد، چند گودال آزمایشی در کنار دیوار درونی شهر، در داخل منطقهای که به «گورستان سلطنتی»دوران نخستین سلسله شاهان مشهور است، حفر کرد.پس از آنکه از چند سطح گذشت، به یک لایه گل به ارتفاع یازده پا رسید که آب با خودش آورده بود و فاقد هر گونه بقایای اجسام و اشیا بود.بلافاصله در زیر ورودی این لایه، قطعات شکسته سفال و اشیای گوناگون متعلق به تاریخهای کهنتر در ته گودال زمین بکر یافت شد.
باستانشناس مزبور چنین استدلال کرد:لایهای به قطر یازده پا احتمالا به مفهوم سیلی است که عمق آن کمتر از 25 پا نبوده است.در اراضی مسطح و پست بینالنهرین سیلی به این عمق، سطحی در حدود 300 مایل طول و 100 مایل عرض را میپوشاند.بنابراین، اثرات سیلی که در هر دورهای از تاریخ بینالنهرین بینظیر بوده، مشاهده میشود و میتوان سیلی که شهر اور و آبادیهای درّه عبید را در خود فرو برده، با توفانی که در تورات از آن گفتگو شده یکی دانست.به عقیده وولی این مسأله شگفتانگیز نیست، چون در تورات آمده است:«ابراهیم از اور کلدانیان بیرون شد.» 1 و او بخوبی میتواند داستان سیل و توفان را با خودش به کنعان برده باشد. 2
البته در محافل علمی کسی کشف ولی را جدّی نگرفت، چون دامنه واقعیت توفان را نمیتوان از عمق گلهایی که در یک محدوده معینی پیدا شده است، استنتاج کرد.
1.تورات، سفر پیدایش، باب 11، آیه 31.
2.ژوژرو، بینالنهرین باستان، ترجمه عبد الرضا هوشنگ مهدوی، ص 109-106.
________________________
توفان در منابع دینی
نوح که پدر دوم بشر خوانده شده، 1 در عبری به معنی راحت 2 و در عربی به معنی نوحهسرایی با صدای بلند است.او فرزند«لمک»یا«لامک»و نخستین پیامبر اولوالعزم و داعی توحید 3 ، پس از مرحله تاریخی شدن دین و از نسل آدم است که پس از ادریس به پیامبری برگزیده شد و قوام او در شهر«فارا»بر کنار شط«کار»یکی از رودهای فرعی فرات و در حد فاصل شهرهای دیوانیه و سماره و نزدیک ناصریّه زندگی میکردند. 4 وی به قرآن از پیامبران بزرگ الهی شمرده شده است.علاوه بر نامگذاری سوره هفتاد و یک قرآن به این نام، در سورههای شعرا، مؤمنون، اعراف، انبیا و هود از او یاد شده و چهل و سه بار به نام وی تصریح شده و ابراهیم شیعه و پیرو او به شمار رفته است. 5 نیز از او به عنوان ناصح مبین 6 و عبد شکور، 7 یاد گردیده است.نوح صاحب نخستین شریعت الهی و اولین کسی است که برای هدایت انسانها، علاوه بر وحی از عقل نیز کمک گرفت. 8
بنا به روایت تورات 9 و قرآن 10 ، نوح به هنگام توفان نهصد و پنجاه سال عمر داشت. او مردی عادل بود و در نظر خداوند التفات یافت و سه پسر آورد به نامهای:سام، حام و یافتم 11 در زمان او زمین به فساد کشیده شده و از ظلم پر گردیده بود.قوم نوح بتهای ودّ، 1.محمد فرید وجدی، دائرة المعارف القرن العشرین، (بیروت، دار المعرفة)، ج 10، ص 382.
2.the heritage illustrated dictionary.edited by willian morris,published by american heritage publishing co.inc 1978.p89.
3.نساء/163.
4.محمد لطفی جمعه، نظرات عصریة فی القرآن الکریم، (قاهره، عالم الکتاب، 1411 ق)، ص 472-468.
5.صافات/83.
6.هود/28.
7.اسراء/3.
8.مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه، ج 25، ص 93.
9.تورات، سفر پیدایش، ص 9.
10.عنکبوت/14.
11.تورات، سفر پیدایش، ص 6.
________________________
سواع، یغوث، یعوق و نسر 1 را پرستش میکردند.ودّ به شکل مرد بود و سواع به شکل زن و یغوث به صورت شیر و یعوق به صورت اسب و نسر هم همانند باز درست شده بود. 2 این بتها پس از توفان نیز در نواحی مختلف عربستان تقدیس میشدند. 3 نوح برای راهنمایی قوم، همه تلاش خود را به کار گرفت و در میان قوم خود به انذار پرداخت. 4 از آنان خواست تا خدای را پرستش کنند و راه تقوا در پیش گیرند، 5 ولی آنان به سخنان وی گوش ندادند و روش متکبّران را در پیش گرفتند.طی بیش از نه قرن تلاش، افراد انگشت شماری به نوح ایمان آ وردند. 6 نوح گفت:
ای پروردگار من، قوم خود را شب و روز به توبه و توحید دعوت کردم، ولی آنان از ایمان گریختند، از شنیدن سخنان من پرهیز کردند.آنان خود را با جامههایشان پوشاندند، تا مرا نبینند.من پیام خود را بیشتر آشکار کردم و اصرار ورزیدم، به آنان گفتم نزد پروردگارتان استغفار کنید، حجّتها آوردم، ولی ثم نبخشید، و از خدایان خود دست نکشیدند و تودهها را از راه بیرون کردند. 7
1.هود/40.
2.طبرسی، مجمع البیان، ج 10، ص 364.
3.ابن کلبی در کتاب الاصنام مینویسد:ودّ در دومة الجندل بود و پس از انتشار اسلام به دستور رسول خدا منهدم شد؛الاصنام، ص 55 و 56.سواع در همدان، یغوث در قلمرو قبیله طی و یعوق در قلمرو کنانه و نسر در قلمرو حمیر قرار داشته است.(میبدی، کشف الاسرار، ج 10، ص 241.)به همین لحاظ بعضی از ناقدین غربی گفتهاند:بتهای یاد شده که در دوره جاهلیت توسط عربها پرستش میشدند، چگونه ممکن است در عصر نوح نیز مورد پرستش قرار گرفته باشند؟غافل از اینکه تقدیس اغلب اصنام جاهلیت ریشه در ادوار کهنتر دارد.علاوه بر اینه دگرگونی نامها در منطق قرآن عنوان بتپرستی را تغییر نمیدهد.ابن عباس گفته است:بتهای عصر نوح پس از توفان در زیر خاک دفن شده بودند تا اینکه عربها آنها را یافتند و مورد پرستش قرار دادند.(میبدی، کشف الاسرار، ج 10، ص 241.)
4.نوح/2.
5.نوح/3.
6.تحریم/10.
7.نوح/7-5.
________________________
آنان در برابر نوح عصیان کردند. 1 او را گمراه 2 ، دروغگو 3 و مجنون 4 و پیروانش را رذل و فرومایه خواندند.
نظرات شما عزیزان:
