امروز با گسترش استفاده از فضای مجازی به ویژه بین نوجوانان، لزوم آموزش فرهنگ و سواد استفاده صحیح از این فضا بیش از پیش احساس میشود چرا که استفاده از این فضا به دلیل فوایدی که در کنار آسیبهایش دارد، اجتناب ناپذیر است.
به گزارش ایرنا، دوران نوجوانی دوران حساس و ویژهای است که از نظر ماهیت با دوران قبل و بعد از خود بسیار متفاوت است و از دید جامعه شناسان و روانشناسان دوران بسیار حیاتی در زندگی هر انسان بر شمرده می شود و شاید از این روست که در تقویم جمهوری اسلامی، هشتم آبان به عنوان «روز نوجوان» نامگذاری شده است.
استقلال طلبی و بلوغ جنسی در این دوران باعث میشود کنترل والدین بر فرزندان سختتر و خطر بیشتر در کمین باشد و نگرانی برای فرزندان در این سن همیشه بیشتر از هر زمان دیگری بوده است.
حال با گسترش استفاده از دنیای بی انتها و نامحدود مجازی و دسترسی نوجوانان به انواع مطالب مفید و همچنین خطرناک، دلشوره برای آینده این نسل به مراتب بیشتر شده است. نوجوانانی که شیوع کرونا حتی آموزش و درسهایشان را هم به بستر مجازی کشاند، اگر به حال خود رها شوند و اگر آموزش استفاده از این امکانات را در سنین مناسب دریافت نکنند، در آینده جامعه آسیب دیده و بیماری را میسازند که احتمالا نمیتوانند فرزندان بهتر از خود تربیت کنند و این زنجیره بیماری تا نسلها ادامه خواهد داشت.
نوجوانانی که بیشترشان تکنیک ها و نحوه استفاده از فضای مجازی را بیشتر از والدین خود می دانند و به راحتی توانایی فریب دادن پدر و مادرشان را دارند، اگر خودشان آموزش نبینند و آگاه نباشند، این فرصت در اختیار دشمنان داخلی و خارجی قرار میگیرد که آیندهسازان این مرز و بوم را در اختیار خود بگیرند. از این رو آموزش و نظارت بر این فضا اهمیت بسیار زیادی دارد.
فضای مجازی، بزرگترین تهدید نوجوانان امروز
عضو هیات علمی و رئیس مرکز روانشناسی دانشگاه سمنان در گفت و گو با ایرنا ابراز داشت: دوره پیش نوجوانی عموما از ۱۱ سالگی آغاز می شود و ۱۴ تا ۱۸ سالگی هم دوره نوجوانی است. به عبارتی از ۱۱ سالگی انسان از آرامش و مطیع بودن فاصله می گیرد و انقلاب درونی آدمی آغاز میشود.
شاهرخ مکوند حسینی ادامه داد: دخترها و پسرها مخاطرات و چالش های متفاوتی در دوران نوجوانی تجربه میکنند و دختران ۲ یا سه سال زودتر از پسرها به بلوغ میرسند.
وی ادامه داد: در فرهنگ و عرف جامعه ما، دختران محدودتر و بیشتر زیر نظارت پدر و مادر هستند به همین دلیل خیلی از مواقع آسیب کمتری میبینند ولی پسرها آزادتر بوده و بیشتر در خارج از خانه اوقات خود را سپری و محافظت کمتری از پدر و مادر دریافت میکنند در حالی که این تفکر اشتباه است و پسرها و دخترها به یک اندازه نیاز به مراقبت دارند.
وی با اشاره به این که اکنون با توجه به گسترش فضای مجازی، آسیبپذیری تا میزان زیادی برابر شده است گفت: دخترها هم بدون اینکه از خانه خارج شوند از طریق فضای مجازی ممکن است با افراد غریبه زیادی ارتباط بگیرند و در قالب این ارتباط با مطالب و موضوعات غیراخلاقی که مناسب سنشان نیست آشنا شوند.
عضو هیات علمی دانشگاه سمنان افزود: سطح مراقبت در خانوادهها متفاوت است و خانوادهها گاهی تصور میکنند همین که فرزندشان از خانه خارج نمیشود در امان است در حالی که فضای مجازی در کنار فایدهها و نکات مثبتش، آسیبهای جبران ناپذیری هم میتواند در پی داشته باشد.
مکوند حسسینی تصریح کرد: ممکن است خیلی اوقات روابط مجازی به دنیای واقعی کشیده شود و یا فرد را از نظر وابستگی عاطفی به حدی بکشاند که از پدر و مادر کاری ساخته نیست و به نوعی شاهد بلوغ جنسی زود هنگام و کنترل نشده خواهیم بود و یا حتی ادبیات گفتار و رفتار نوجوانان به کلی تغییر میکند.ممکن است خیلی اوقات روابط مجازی به دنیای واقعی کشیده شود و یا فرد را از نظر وابستگی عاطفی به حدی بکشاند که از پدر و مادر کاری ساخته نیست و به نوعی شاهد بلوغ جنسی زود هنگام و کنترل نشده خواهیم بود و یا حتی ادبیات گفتار و رفتار نوجوانان به کلی تغییر میکند.
رئیس مرکز روانشناسی دانشگاه سمنان بیان کرد: نوجوانانی که بیشتر خارج از خانه حضور دارند، ممکن است در ارتباط با دوستان ناباب قرار بگیرند و به سمت مواد مخدر یا الکل و حضور در مهمانیهای نامناسب کشیده شوند و حتی مورد سوء استفادههای جنسی قرار بگیرند.
وی اظهار کرد: ممکن است حتی نوجوانان در گروههای سیاسی جذب شوند و ذهنشان تحت تاثیر قرار بگیرد که البته امروز این مورد کمتر اتفاق میافتد.
مکوند حسینی با بیان این که یکی از آسیبهای فضای مجازی برای نوجوانان، از دست دادن انگیزههای تحصیلی است اظهار داشت: نوجوانان در فضای مجازی با شغلهای ناپایدار و کم درآمد آشنا میشوند و درس را رها کرده و به سراغ این مشاغل میروند و اگر این اتفاق بیفتد، امید به تحصیل در آنان از بین میرود و درس را بی ارزش میدانند.
رئیس مرکز روانشناسی دانشگاه سمنان افزود: در این حالت، نوجوان به شکل انسانی ناقص یعنی فردی که هویت فردی، مذهبی، اعتقادی و شغلی اش کاملا شکل نگرفته و بعد از این هم به صورت کامل شکل نمیگیرد وارد جامعه می شود زیرا در زمان مناسب و از راه درست وارد فضای جامعه نشده است.
وی ادامه داد: روش صحیح استفاده از فضای مجازی در شرایطی که بچهها از کودکی از گوشی و تبلت استفاده میکنند، باید به آنان آموزش داده شود.
مکوند حسینی با اشاره به اینکه پیشگیری بهتر از درمان است تصریح کرد: تا قبل از نوجوانی که فرزندان از والدین حرف شنوی دارند، با توضیح دادن دلیل منع استفاده از برخی امکانات و نرم افزارها و آسیبهای پیش رو، باید کودک را قانع کرد که استفاده نابهجا از فضای مجازی نکند زیرا اگر در راه غلط وارد شود، درمان و کنترل آن دشوارتر میشود.
نظرات شما عزیزان: