قرآن
«قرآن»در اصل به معنی خواندن است و نیز«علم»است برای کتاب شریفی که آیات آن از جانب خداوند بر پیامبر(صلی الله علیه و آله)نازل شده، و به اعتبار آن که خواندنی است.زیرا قرآن کتابی است که باید آن را خواند و در آیات و معانی آن تدبر کرد.بعضی قرآن را در اصل به معنی جمع گرفتهاند، زیرا اصل«قرء»به معنی جمع است.در این صورت میتوان گفت، قرآن یعنی جامع حقایق و سخنان خداوند.ولی معنای اول را بهتر دانستهاند. (1)
ویژگیهای قرآن
1.قرآن بزرگ و عظیم است:«و لقد آتیناک سبعا من المثانی و القرآن العظیم» (2) :ما به تو سورهی حمد و قرآن عظیم دادیم.
علی علیه السلام دربارهی قرآن کریم در کتاب شریف نهج البلاغه میفرماید:«و اعلموا انّ هذا القرآن هو النّاصح الّذی لا یغشّ، و الهادی الّذی لا یضلّ، و المحدّث الّذی لا یکذب، و ما جالس هذا القرآن احد الاّقام عنه بزیادة او نقصان، زیادة فی هدی، او نقصان من عمی. و اعلموا انّه لیس علی احد بعد القرآن من فاقة، و لا لاحد قبل القرآن من غنی»: (3) :آگاه باشید! همانا این قرآن پند دهندهای است که نمیفریبد و هدایت کنندهای است که گمراه نمیسازد و سخنگویی است که هرگز دروغ نمیگوید.کسی با قرآن همنشین نشد، مگر آن که بر او افزود یا از او کاست؛افزودن در هدایت و کاهش از کوردلی و گمراهی.آگاه باشید!هر کسی، با داشتن قرآن نیازی ندارد و بدون قرآن بینیاز نخواهد بود.
2.قرآن امام و رحمت است:«افمن کان علی بیّنة من ربّه و یتلوه شاهد منه و من قبله کتاب موسی اماما و رحمة» (4) :آیا آن کس که دلیل آشکاری از پروردگار خویش دارد و به دنبال آن شاهدی از سوی اوست و پیش از آن، کتاب موسی پیشوا و رحمت بود(گواهی بر آن میدهد، همچون کسی است که چنین نباشد)؟
علی علیه السلام در نهج البلاغه برای دور نشدن از قرآن کریم هشدار میدهد:«و انّه سیأتی علیکم من بعدی زمان لیس فیه شیء اخفی من الحقّ و لا اظهر من الباطل و لا اکثر من الکذب علی اللّه و رسوله...فالکتاب و اهله فی ذلک الزّمان فی النّاس و لیسا فیهم، و معهم و لیسا معهم!لانّ الضّلالة لا توافق الهدی...کانّهم ائمّة الکتاب و لیس الکتاب امامهم، فلم یبقعندهم منه الاّ اسمه، و لا یعرفون الاّ خطّه و زبره» (5) :همانا پس از روزگاری بر شما فرا میرسد که چیزی پنهانتر از حق و آشکارتر از باطل و فراوانتر از دروغ به خدا و پیامبرش نباشد...
پس قرآن و پیروانش در میان مردمند، اما گویا حضور ندارند.با مردمند، ولی از آنها بریدهاند.زیرا گمراهی و هدایت هرگز هماهنگ نشوند؛گرچه کنار یکدیگر قرار بگیرند.گویی آنان پیشوای قرآن هستند و قرآن پیشوا و امام آنان نیست.پس از قرآن جز نامی نزدشان باقی نماند و آنان جز خطی از قرآن نشناسند.
3.قرآن أحسن الحدیث است:«اللّه نزّل احسن الحدیث کتابا متشابها مثانی تقشعرّ منه جلود الّذین یخشون ربّهم ثمّ تلین جلودهم و قلوبهم الی ذکر اللّه» (6) :خداوند بهترین سخن را نازل کرده است؛کتابی که آیاتش(در لطف و زیبایی و عمق و محتوا)همانند یکدیگرند.آیاتی مکرر دارد(با تکراری شوق انگیز)که از شنیدن آنها لرزه بر اندام کسانی که از پروردگارشان میترسند افتد، سپس برون و درونشان نرم و متوجه ذکر خدا میشود.این هدایت الهی است که هر کس را بخواهد، با آن راهنمایی میکند.رسول خدا فرمود:«فضل القرآن علی سائر الکلام کفضل اللّه علی خلقه» (7) :برتری قرآن بر سایر کلامها و سخنان، مانند برتری خداوند بر خلقش است.
4.قرآن در هر زمانی تازه است:علی علیه السلام در نهج البلاغه میفرماید:
«علیکم بکتاب اللّه، فانّه الحبل المتین، و النّور المبین، و الشّفاء النّافع و الرّأی النّاقع، و العصمة للمتمسّک، و النّجاة للمتعلّق، لا یعوج فیقام، و لا یزیغ فیستعتب، و لا تخلقه کثرة الرّدّ، و ولوج السّمع، من قال به صدق، من عمل به سبق» (8) :بر شما باد عمل کردن به قرآن که ریسمان محکم الهی و نور آشکار و درمانی سودمند است که تشنگی را فرو نشاند.نگهدارنده کسی است که به آن تمسک جوید و نجات دهنده آن کس است که به آن چنگ آویزد، کجی ندارد تا راست شود، و گرایش به باطل ندارد تا از آن بازگردانده شود، و تکرار و شنیدن پیاپی آیات، کهنهاش نمیسازد و گوش از شنیدن آن خسته نمیشود.
کسی که با قرآن سخن بگوید، راست گفته است و هر کس بدان عمل کند، پیشتاز است.
5.قرآن شفاست:«یا ایّها النّاس قد جاءتکم موعظة من ربّکم و شفاء لما فی الصدّور و هدی و رحمة للمؤمنین» (9) :ای مردم!اندرزی از سوی پروردگارتان برای شما آمده است و درمانی برای آنچه در سینههاست(درمانی برای دلهای شما)و هدایت و رحمتی است برای مؤمنان.
علی علیه السلام میفرماید:«فانّ فیه شفاء من اکبر الدّاء، و هو الکفر و النّفاق، و الغیّ و الضّلال» (10) : پس درمان خود را از قرآن بخواهید و در سختیها از آن یاری بطلبید که در قرآن درمان بزرگترین بیماریها یعنی کفر و نفاق و سرکشی و گمراهی است.
6.در قرآن علم اولین و آخرین است:علی علیه السلام میفرماید:«فی القرآن نبا ما قبلکم، و خبر ما بعدکم، و حکم ما بینکم» (11) :در قرآن اخبار گذشتگان و آیندگان و احکام مورد نیاز زندگیتان وجود دارد.
و رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرماید:«من اراد علم الاوّلین و الآخرین فلیقرا القرآن» (12) :هر کس خواهان علم اولین و آخرین است باید قرآن بخواند.
علاوه بر اینها، خداوند در قرآن کریم اوصافی برای آن ذکر کرده است که عبارتند از:لا ریب فیه هدی للمتّقین (13) ، هدی للنّاس (14) ، قرآن مبین (15) ، و القرآن العظیم (16) ، انّ هذا القرآن یهدی للّتی هی اقوم (17) ، شفاء و رحمة للمؤمنین (18) ، و القرآن الحکیم (19) ، بل هو قرآن مجید (20) ، انّه لقرآن کریم (21) ، لا یأتیه الباطل من بین یدیه و لا من خلفه تنزیلمن حکیم حمید (22) ، ان هو الاّ ذکر للعالمین (23) ، تبیانا لکلّ شیء (24) ، و انّه لکتاب عزیز (25) .
نظرات شما عزیزان: